Uzależnienia od mediów i informacji to plaga naszych czasów. Badania Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego wykazują, że aż 30% osób korzystających z Internetu, traktuje to medium jako ucieczkę od rzeczywistości. Stąd już tylko krok do uzależnienia. Problem ten dotyczy zarówno młodzieży, jak i osób dorosłych. Z kolei ludzie w podeszłym wieku narażeni są często na uzależnienie od telewizji. Jakie są mechanizmy powstawania takich nałogów? Jak je rozpoznać i leczyć? Odpowiedź znajdziesz w tym artykule.

Charakterystyka uzależnień od mediów i informacji

Uzależnienia od mediów i informacji należą do grupy uzależnień behawioralnych. Wiążą one się z nałogowym wykonywaniem pewnych czynności, które sprawiają przyjemność i ulgę osobie uzależnionej i odciągają ją od otoczenia. Do uzależnień behawioralnych należą też m.in.: hazard, zakupoholizm, ortoreksja, bigoreksja, uzależnienie od pornografii i seksu, czy kompulsywne objadanie się. Nałogi te zaczynają się od momentu, gdy dana osoba poczuje przymus regularnego, długotrwałego wykonywania danej czynności, przez co traci kontrolę nad wykonywaniem codziennych obowiązków czy budowaniem normalnych relacji z otoczeniem. W przypadku nałogu korzystania ze współczesnych mediów jest to częste, niekiedy podświadome, odcinanie się od rzeczywistości na rzecz świata wirtualnego czy też pokazywanego w telewizji. 

Uzależnienie od mediów i informacji przybiera kilka form:

• uzależnienie od social mediów,
• uzależnienie od gier komputerowych,
• uzależnienie od cyberseksu,
• uzależnienie od oglądania filmów na YouTube, związanych często z zainteresowaniami danej osoby,
• uzależnienie od oglądania programów informacyjnych w telewizji,
• uzależnienie od oglądania seriali w telewizji lub na platformach streamingowych.

Jak powstają uzależnienia od mediów i telewizji?

Ten rodzaj nałogu wiąże się z postępem w dziedzinie mediów i cyfryzacji, który oczywiście ma wiele zalet i jest bardzo fascynujący, do tego stopnia, że korzystanie z nich uzależnia bardzo łatwo.  Niekiedy wręcz trudno uniknąć tego nałogu, wszak żyjemy w świecie, gdzie obecność w social mediach, korzystanie z poczty elektronicznej czy surfowanie po stronach to nasza codzienność. Od umiejętności korzystania z sieci zależą często nasze wyniki w nauce, kwalifikacje zawodowe, a także akceptacja w grupie rówieśniczej. Pojawia się presja, aby nadążyć za tym postępem, a zarazem wiedzieć, co słychać w świecie celebrytów, jakie zdjęcia udostępnili znajomi, czy są nowe wiadomości na skrzynce elektronicznej albo o czym powiedzą dziś prezenterzy programów informacyjnych.

Narażone na powstawanie tego rodzaju uzależnień są zwłaszcza osoby bardzo nieśmiałe, z zaburzeniami samoakceptacji oraz wszyscy introwertycy. Takim ludziom świat wirtualny zastępuje często towarzystwo innych osób i budowanie trwałych relacji w realnym świecie. Przyczyną nałogowego korzystania z mediów bywa też brak pasji i pomysłów na spędzanie wolnego czasu, a także niechęć do aktywności fizycznej oraz zaburzone relacje w rodzinie lub miejscu pracy. Powodem uzależniania osób starszych od oglądania telewizji bywa samotność, niepełnosprawność, brak pieniędzy na inne rodzaje rozrywki czy pogłębianie zainteresowań. Niezależnie od wieku uzależnienie od mediów może łączyć się z zaburzeniami depresyjnymi.

Objawy i skutki uzależnień od mediów i telewizji

Najczęstsze objawy uzależnienia, to:

• poczucie przymusu sprawdzania profilu w social mediach, czy wiadomości w skrzynce elektronicznej,
• poczucie strachu przed przeoczeniem ważnych wiadomości czy postów, 
• nerwowość w sytuacji bycia „offline”, np. w przypadku braku zasięgu,
• ulga i poczucie resetu w sytuacji długiego przeglądania stron internetowych,
• oderwanie d rzeczywistości na rzecz życia serialowych bohaterów.

Skutkiem nieleczonego uzależnienia jest zaniedbanie obowiązków rodzinnych i zawodowych, unikanie spotkań towarzyskich, a także osłabienie więzi z najbliższymi na rzecz życia problemami serialowych bohaterów. Osłabieniu ulega kondycja fizyczna i pogłębiają się problemy zdrowotne, takie jak ból oczu, ból karku, nadgarstka oraz migreny i zawroty głowy. Prawdziwą katastrofą są uzależnienia wśród bardzo młodych osób, które z takim problemem wkraczają w dorosłe życie. Dlatego tak ważne jest, aby odpowiednio leczyć te nałogi w gabinecie doświadczonego terapeuty.

Jak leczyć uzależnienia od mediów i informacji?

Ratunkiem dla osób uzależnionych od mediów i informacji jest profesjonalna psychoterapia uzależnień, prowadzona zazwyczaj metodą terapii poznawczo-behawioralnej. Sukces leczenia zależy w dużej mierze od nastawienia pacjenta i jego chęci do współpracy. Istotne jest, aby regularnie przychodzić na spotkania, wykonywać zalecenia terapeuty i nie przerywać terapii przy pierwszych sukcesach w walce z nałogiem. Przerwanie terapii prowadzi zwykle do powrotu uzależnienia i braku wiary w to, że można z nim wygrać.