Jesienna chandra czy depresja sezonowa?

Rozmowa z lekarzem spejalistą psychiatrii Marcinem Wlazłowskim porozmawiamy o tak zwanej ,,jesiennej depresji”.

1. Często słyszymy, że jesień to najbardziej depresyjny okres w roku. Czy faktycznie istnieje związek pomiędzy porą roku, a częstością występowania depresji wśród pacjentów? 

Powstał nawet termin określający podtyp zaburzeń nastroju związany z cyklicznością pór roku jest to SAD (seasonal affective disorder). Okres jesienno-zimowy zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzeń depresyjnych i zaburzeń lękowych. Jest to też czas kiedy również występuje większe ryzyko zaostrzenia już wcześniej zdiagnozowanego i leczonego zaburzenia nastroju. Zaburzenia depresyjne sezonowe, pojawiające się w okresie jesienno-zimowym wymagają często dokładnej analizy lekarskiej ze względu na możliwość występowania u pacjenta zaburzeń afektywnych dwubiegunowych. Wtedy pacjent w okresie wiosenno-letnim miewa epizody hipomaniakalne, w trakcie których nie pojawia się u lekarza i uznaje je jako bardzo dobry i produktywny czas w swoim życiu.

2. Skąd bierze się depresja sezonowa? 

Ta korelacja między częstszym występowaniem zaburzeń depresyjnych a okresem jesienno-zimowym związana jest prawdopodobnie m.in.  ze zmianami długości dnia i nocy, niższym poziomem witaminy D, częstszymi infekcjami, mniejszą aktywnością fizyczną oraz wieloma innymi czynnikami biologicznymi.

3. Jakie są przyczyny jej występowania?  

Dokładne przyczyny występowania zaburzeń nastroju nie są do końca poznane i posługujemy się jak na razie jedynie teoriami powstawania depresji. Wcześniej wymienione przeze mnie czynniki wpływają na biochemie ośrodkowego układu nerwowego i np. przyczyniają się do gorszego metabolizmu neuroprzekaźników takich jak serotonina, dopamina, noradrenalina. Wpływają również na metabolizm hormonu regulującego rytmy dobowe czyli melatoniny.

4.  Kto najczęściej choruje? 

Zauważono częstsze występowanie tego typu zaburzeń u kobiet niż u mężczyzn

5. Jak rozpoznać, że sami zmagamy się z depresją sezonową lub na jakie objawy powinniśmy zwrócić uwagę u naszych bliskich? 

Powinniśmy zwracać uwagę na swój stan psychiczny niezależnie od pory roku i niezależnie od pory roku dbać o niego. Warto znać kryteria depresji tj; obniżenie nastroju, spadek aktywności i chęci do działania, problemy z odczuwaniem przyjemności i w przypadku ich pojawiania się skonsultować je z lekarzem lub psychologiem. 

Należy również zwrócić uwagę na fakt, iż depresja może mieć tzw „maski”. Wtedy na pierwszym planie pojawić się mogą takie objawy jak: lęk, bezsenność, liczne niecharakterystyczne dolegliwości fizyczne, przewlekłe zmęczenie, utrata libido, zwiększona drażliwość.   

6. Jak pomóc sobie lub bliskim jeśli zauważymy objawy? Czy wymagana jest wizyta u specjalisty? 

W przypadku zauważenia u siebie objawów takich jak wcześniej wspomniałem, wskazana jest konsultacja u lekarza psychiatry, psychologa lub lekarza rodzinnego. Nie należy odkładać takiej wizyty, gdyż wszelkie choroby i zaburzenia najlepiej leczy się przy wczesnym rozpoznaniu.

7. Jak leczy się depresję sezonową? Czy konieczne są leki, czy możemy w inny sposób zadbać o swoje zdrowie psychiczne? 

Skuteczne w leczeniu zaburzeń nastroju, w tym również tych sezonowych, są zarówno farmakoterapia jak i psychoterapia. Dodatkowo w sezonowym podtypie zaburzeń nastroju wskazane jest podjęcie fototerapii. Lampę do fototerapii można zakupić obecnie w wielu sklepach, ważne, aby miała moc ok 10 000 luxów. Można jej używać w warunkach domowych jak i w czasie pracy.