Wstęp
Współczesny świat stawia przed każdą osobą coraz więcej wyzwań: szybkie tempo życia, presja społeczna, wymagania zawodowe i rodzinne, a także nieustannie zmieniające się otoczenie sprawiają, że zdrowie psychiczne staje się tematem coraz częściej poruszanym zarówno w mediach, jak i w codziennych rozmowach. Coraz więcej osób zastanawia się, kiedy warto zgłosić się do lekarza psychiatry oraz czy ich problem jest na tyle poważny, by szukać profesjonalnej pomocy. W poniższym artykule postaram się przybliżyć, w jakich sytuacjach konsultacja psychiatryczna może okazać się nieocenionym wsparciem i dlaczego nie warto bagatelizować własnych trudności, niezależnie od ich nasilenia.
Kiedy rozważyć konsultację u psychiatry?
Wielu ludzi żyje w przekonaniu, że do psychiatry trafiają wyłącznie osoby z poważnymi chorobami psychicznymi, takimi jak schizofrenia, choroba afektywna dwubiegunowa czy ciężka depresja. Tymczasem zakres pomocy psychiatrycznej obejmuje znacznie szersze spektrum problemów, od czasowych trudności emocjonalnych i stresu po przewlekłe zaburzenia nastroju, lękowe czy adaptacyjne.
Objawy lub stany które mogą skłonić ciebie do szukania pomocy u psychiatry to:
- Przewlekły smutek i utrata radości życia – jeśli przez dłuższy czas utrzymuje się obniżony nastrój, nic nie sprawia przyjemności, a codzienne czynności zaczynają przytłaczać, warto rozważyć konsultację psychiatryczną. Utrzymujący się smutek może być jednym z objawów depresji.
- Nadmierny lęk i niepokój – wszyscy doświadczają stresu, ale niektóre osoby zmagają się z nieustannym, przesadnym lękiem, który utrudnia codzienne funkcjonowanie. W takich przypadkach psychiatra może pomóc zidentyfikować przyczynę i zaproponować skuteczne metody leczenia.
- Problemy ze snem – przewlekła bezsenność, częste wybudzanie się w nocy, trudności z zasypianiem lub odwrotnie – nadmierna senność mogą być oznaką zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, zaburzenia lękowe czy zaburzenia adaptacyjne. Zaburzenia snu, mogą być też jedynym objawem, który zauważamy, lub pierwszy objawem, który pociągnie za sobą kolejne.
- Poważne trudności w relacjach z innymi – konflikty rodzinne, trudności w nawiązywaniu lub utrzymywaniu relacji, uczucie wyobcowania mogą mieć podłoże psychiczne i wymagać specjalistycznej pomocy. Problemy w relacjach mogą być konsekwencja naszego podirytowania, niepokoju, lub innych objawów.
- Objawy somatyczne bez wyjaśnienia ich podłoża w badaniach somatycznych – bóle głowy, brzucha, kołatanie serca, duszności, które nie mają medycznego wytłumaczenia, mogą być objawem zaburzeń psychicznych. Po wykluczeniu podłoża somatycznego/fizycznego warto pójść do psychiatry i skonsultować, czy aby nie wynikają te objawy z zaburzeń psychicznych.
- Zaburzenia odżywiania – drastyczne zmiany masy ciała, obsesyjne myśli o jedzeniu, prowokowanie wymiotów czy nadmierne ograniczanie spożywanych posiłków to sygnały, których nie należy ignorować.
- Myśli samobójcze lub autoagresywne – to zawsze sygnał alarmowy wymagający natychmiastowej konsultacji ze specjalistą.
- Brak poprawy samopoczucia psychicznego, pomimo prób samopomocy – kiedy rozmowy z bliskimi, aktywność fizyczna, oddanie się hobby, odpoczynek czy inne strategie nie przynoszą ulgi, warto poszukać wsparcia profesjonalisty.
- Problemy z koncentracją, zapominalstwo, problemy z wysławianiem, poczucie ociężałości umysłowej – to wszystko mogą być pierwsze objawy np.: depresji lub otępienia.
- Niska tolerancja frustracji – za często wzbiera w nas gniew, małe rzeczy nas irytują – możliwe że to zespól wypalenia zawodowego, zaburzenia nastroju lub inne.
Czy mój problem nie jest zbyt błahy?
Wielu ludzi zwleka z wizytą u psychiatry, przekonując siebie samych, że ich kłopoty są zbyt drobne, by zawracać głowę lekarzowi. W rzeczywistości każdy problem, który utrudnia codzienne funkcjonowanie, wpływa negatywnie na samopoczucie lub odbiera radość życia, zasługuje na uwagę i wsparcie. Nie istnieje „skala ważności” cierpienia – to, co dla jednej osoby jest drobiazgiem, dla innej może być źródłem ogromnego stresu i bólu emocjonalnego.
Psychiatra to specjalista od zdrowia psychicznego, a nie od „ważnych” lub „nieważnych” problemów. Osoba zgłaszająca się na konsultację nie jest oceniana pod kątem „ważności” swoich przeżyć – lekarz psychiatra zawsze podchodzi do trudności z empatią, zrozumieniem i szacunkiem. Nawet jeśli objawy wydają się niewielkie, warto je omówić. Często szybka interwencja może zapobiec rozwojowi poważniejszych zaburzeń.
Warto pamiętać, że nie zawsze potrafimy prawidłowo ocenić to co dzieje się z nami. Taka ocena powinna należeć do specjalisty, który dzięki doświadczeniu i wiedzy będzie umiał zdiagnozować problem oraz określić jego rokowanie.
Psychiatra jako przewodnik w poszukiwaniu rozwiązań
Lekarz psychiatra nie ogranicza się wyłącznie do diagnozy i leczenia farmakologicznego. Współpracuje z innymi specjalistami, takimi jak psychologowie, terapeuci czy pracownicy socjalni, proponując indywidualnie dobrane formy wsparcia – od psychoedukacji przez terapię aż po farmakoterapię, jeśli zajdzie taka potrzeba. Rozmowa z psychiatrą może być pierwszym krokiem do lepszego zrozumienia własnych emocji, potrzeb i mechanizmów działania.
Współczesne podejście do zdrowia psychicznego
Coraz więcej mówi się dziś o tym, że zdrowie psychiczne jest równie ważne jak zdrowie fizyczne. Zwracanie się po pomoc nie jest już powodem do wstydu, lecz świadectwem odwagi i troski o siebie. Powszechność zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, nerwica czy zaburzenia adaptacyjne, sprawia, że poszukiwanie wsparcia staje się naturalnym elementem dbania o siebie.
Im wcześniej rozpozna się problem i wdroży odpowiednie postępowanie tym lepszy będzie wynik końcowy. Można przyrównać to do odchudzania – łatwiej zrzucić 2kg niż 30 kg. W tym kontekście ciężar psychiczny zachowuje się analogicznie i wymaga analogicznego zaangażowania. Nadrzędną zasadą medycyny jest „lepiej zapobiegać niż leczyć”, dlatego lepiej rozwiać swoje wątpliwości, zastanowić się nad higieną swojego życia, niż leczyć ciężkie choroby psychiczne.
Jak przygotować się do wizyty u psychiatry?
Warto przed wizytą zastanowić się, jakie objawy i trudności pojawiały się w ostatnim czasie, jak długo się utrzymują, w jakich sytuacjach się nasilają. Dobrze jest też spisać pytania i wątpliwości, które pojawiają się w głowie – dzięki temu rozmowa będzie bardziej uporządkowana. Konsultacja psychiatryczna ma na celu wspólne poszukiwanie przyczyn problemów i sposobów ich rozwiązania, a nie ocenę osoby zgłaszającej się po pomoc.
Podsumowanie
Nie ma problemów zbyt błahych, by rozmawiać o nich ze specjalistą. Każda osoba ma prawo zadbać o swoje zdrowie psychiczne i szukać pomocy, gdy jej życie staje się trudniejsze, a własne sposoby radzenia sobie przestają wystarczać. Konsultacja u psychiatry nie oznacza słabości ani „bycia wariatem” – wręcz przeciwnie, jest wyrazem odpowiedzialności i troski o siebie. Warto pamiętać, że szybka reakcja i otwartość na wsparcie mogą uchronić przed poważniejszymi problemami i pozwolić wrócić do równowagi psychicznej.
Dbajmy o siebie, nie bójmy się prosić o pomoc i nie oceniajmy własnych trudności przez pryzmat ich „wagi”. Każdy zasługuje na życie w równowadze i spokoju.
Autor:
Lekarz specjalista psychiatra osób dorosłych Pabianice
Doświadczenie zawodowe zdobywałem pracując w Oddziale Psychiatrii Dorosłych, dyżurując w Oddziale Detoksykacyjnym i Ośrodku Terapii Uzależnienia od Alkoholu w Szpitalu Wojewódzkim w Bełchatowie.
Konsultowałem psychiatrycznie również Domy Pomocy Społecznej w Łodzi. Jestem członkiem zespołu leczenia środowiskowego w regionie Łódź-Bałuty.